audyt finansowy
Jak przygotować się do audytu finansowego?
20 lutego, 2024
Co powinna zawierać ewidencja czasu pracy
Co powinna zawierać ewidencja czasu pracy?
21 marca, 2024

Bilans – jak prawidłowo go odczytać?

Bilans stanowi obowiązkowy dokument, wchodzący w skład sprawozdania finansowego. Obok rachunku zysków i strat, jest źródłem cennych informacji o przedsiębiorstwie. Pokazuje, jakimi funduszami dysponuje dana organizacja, czyli przedstawia stan majątkowy w ostatnim dniu roku obrotowego. Dla większości przedsiębiorstw jest to 31 grudnia. 

Czym jest bilans i jaki okres rozliczeniowy obejmuje?

Bilans to przedstawienie aktualnej sytuacji danego przedsiębiorstwa na konkretny dzień. Zawiera zestawienie aktywów (składniki majątkowe przedsiębiorstwa) z pasywami (źródłami finansowania). Poszczególne pozycje, wchodzące w skład aktywów i pasywów, muszą być pogrupowane zgodnie z ich treścią ekonomiczną, w celu zapewnienia przejrzystości i porównywalności zawartych w bilansie danych. 

Bilans obrazuje stany aktywów i pasywów na ostatni dzień obecnego, jak również poprzedniego roku obrotowego. Sporządzany jest przez biura rachunkowe. Zachęcamy do skorzystania z wiedzy i doświadczenia pracowników biura Giax, którzy świadczą usługi księgowe i doradcze. 

Do kiedy należy złożyć bilans?

Bilans sporządzany jest na konkretny dzień, kiedy dochodzi do zamknięcia ksiąg rachunkowych lub na inny dzień bilansowy.

Księgi rachunkowe zamykane są zazwyczaj w momencie zakończenia roku obrotowego. Jednak może mieć to również miejsce w dniu:

  • zakończenia działalności przedsiębiorstwa;
  • poprzedzającym zmianę formy prawnej;
  • połączenia, gdzie następuje przejęcie jednostki przez inny podmiot w jednostce przejmującej, wówczas będzie to dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru podziału lub połączeń;
  • poprzedzającym dzień połączenia/podziału jednostek, w przypadku powstania nowej jednostki – jest to dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru;
  • poprzedzającym ogłoszenie likwidacji podmiotu bądź postawienie go w stan likwidacji. 

Dzień sporządzenia bilansu został określony w art. 12 ust. 2 ustawy o rachunkowości, która mówi, że bilans musi być sporządzony nie później niż 3 miesiące od dnia zaistnienia wymienionych zdarzeń. 

Z czego składa się bilans?

Bilans składa się z dwóch układów – aktywów oraz pasywów. Do pierwszej grupy zalicza się:

  • Aktywa trwałe – czyli składniki majątku, które będą służyć danej firmie dłużej niż jeden rok. Zalicza się do nich: wartości niematerialne oraz prawne, rzeczowe aktywa, jak również należności długoterminowe i długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
  • Aktywa obrotowe – czyli składniki majątku, które przynoszą korzyść ekonomiczną firmie przez okres krótszy niż jeden rok. Zalicza się do nich: zapasy oraz krótkoterminowe: należności, inwestycje i rozliczenia międzyokresowe.
  • Należne wypłaty na kapitał podstawowy.
  • Udziały/akcje własne. 

W pasywach znajdują się:

  • Kapitał/fundusz własny – czyli środki wniesione do firmy przez właścicieli, jak również środki wygospodarowane przez przedsiębiorstwo podczas swej działalności. Zalicza się do nich: kapitał zapasowy, podstawowy oraz z aktualizacji, jak również pozostałe kapitały rezerwowe, wyceny, zysk/strata z ubiegłych lat, zysk/strata netto i odpisy z zysku netto w ciągu roku kalendarzowego.
  • Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania – czyli wartości środków, które przedsiębiorstwo jest winne innym podmiotom i musi je zwrócić po określonym czasie. To rezerwy na zobowiązania, w tym długoterminowe, krótkoterminowe oraz rozliczenia międzyokresowe. 

Jakie są podstawowe zasady w bilansie?

Bilans podzielony jest na dwie części: aktywa, czyli pieniądze (majątek), jakie posiada przedsiębiorstwo, oraz pasywa, czyli dane dotyczące majątku (skąd jest i do kogo należy). Dokument sporządzany jest w formie tabeli, która zawiera kwoty wskazane na początek i koniec opisanego w sprawozdaniu roku. Co ważne, kwota w podsumowaniu aktywów oraz pasywów, czyli suma bilansowa musi być taka sama. Innymi słowy, aktywa i pasywa muszą się bilansować.

Jakie informacje można odczytać z bilansu?

Bilans jest kluczowym elementem sprawozdania finansowego. Prezentuje dane odnoszące się do posiadanego majątku oraz źródeł jego finansowania przez przedsiębiorstwo. Informacje te pozwalają na określenie kondycji podmiotu w zakresie sytuacji majątkowo-kapitałowej. Odczyt bilansu to przeanalizowanie jego struktury, zawartości oraz dynamiki.

Wstępna analiza bilansu składa się z dwóch etapów:

  1. Analiza pozioma, inaczej analiza horyzontalna lub dynamiki – jest to badanie przyrostów wartości poszczególnych czynników biznesu w czasie. 

Analiza pozioma odnosi się do spadków/przyrostów, ponadto może oznaczać ożywienie bądź ekspansje, jak również ich brak. Analiza dynamiki pozycji sprawozdawczych obejmuje porównanie stanów pozycji z bilansem na koniec roku poprzedniego, także w przypadku analizy śródrocznej.  

  1. Analiza pionowa, inaczej analiza wertykalna lub struktury – jest to badanie udziału wartości poszczególnych czynników bilansu w sumie bilansowej dla analizowanego okresu.

Analiza pionowa pozwala dokonać oceny sytuacji finansowej i majątkowej, jak również zmian w strukturze pozycji biznesowej. Dostarcza odpowiedzi na pytania, jakie pozycje są dominujące oraz jak są finansowane. Podczas analizowania znaczących pozycji aktywów należy powiązać je ze zmianami po stronie pasywów oraz ustalić, czy zmiany te są w strukturze aktywów, czy w sumie bilansowej. 

Dodatkowo można spotkać się także z tzw. analizą wstępną, inaczej mieszaną bądź pionowo-poziomą. Obejmuje ona zazwyczaj kalkulację wybranych wskaźników finansowych, dotyczących zadłużenia przedsiębiorstwa. 

Dla wielu przedsiębiorców prawidłowe odczytanie i przeanalizowanie bilansu może stanowić wyzwanie. Warto zatem skorzystać z fachowej pomocy doradczej, jaką oferuje biuro rachunkowe Giax. Nasi specjaliści dokładnie zapoznają się z wszelkimi informacjami i wytłumaczą istotne elementy bilansu w zrozumiały sposób.

Zapraszamy do kontaktu!

Masz pytania? Skontaktuj się z nami

Księgowość – 661 018 881

Napisz do nas